Polonya Mutfağı

Polonya mutfağı hakkında o kadar yazdım çizdim, şehirlerdeki en iyi restaurantları listeledim, şimdi bu yemekleri özel bir yazıda toparlamanın zamanı. Gezilerimde beni etkilemiş ya da genel olarak fazlasıyla tattığım dünya mutfakları üzerine rehberler hazırlayıp site içeriğimi zenginleştirmeyi hedefliyorum. Polonya mutfağı daha önce bahsettiğim gibi, daha çok patates, çeşit çeşit et ve lahana ile yapılan yemeklerden oluşuyor. Tarihsel münasebetlerinden dolayı Türk, Rus, Alman ve Macar mutfağından esinlenmişler ve bir yerden şunu, diğerinden bunu diyerek kendi lezzetlerini yaratmışlar. Oldukça orjinal tatlar var ülkeye özgü, halk da oldukça gurur duyuyor ortaya çıkan sonuçtan. O yüzden bir Polonyalıyla kimin mutfağı daha zengin tartışmasına girmemenizi öneririm 🙂

Lehçe’de kiełbasa genel olarak sosise verilen isim. Binbir çeşit kurutulmuş et ürünü satılır marketlerde, şahsen bu kadar çok seçeneği başka hiçbir ülkenin marketinde görmedim. Zaten yurtdışında da, özellikle İngiltere’de girdiğim Polonya bakkallarında ilk gözüme çarpan et reyonunun büyüklüğü oldu hep. Birçoğu çiğ tüketilebildiği gibi çorbalara ya da ana yemeklere de sık sık katılıyorlar. Bence Polonya mutfağının en temel gıdası bunlar. Özellikle kabanosy (****), ünü dünyaya yayılmış, metrelerce uzun olabilen, çiğ yenen, daha çok sucuğa benzeyen bir sosis türü. Hediyelik eşya dükkanlarında ya da havalimanındaki duty free’lerde de mutlaka kabanosy bulunur. Polonyalılar bunu öğün arası atıştırmalık niyetine ya da akşamları içki yanında çerez gibi tüketiyor. Kaszanka ise kanlı sosis. Adı üstünde kanı soğan ve baharatlarla tatlandırıp genelde karabuğday ve sakakat çeşitleriyle birlikte bağırsak eti içinde saklıyorlar. Kulağa hoş gelmese de halk severek tüketiyor. Henüz denemedim 🙂

Peynire gelince, bizim kültürümüzden farklı şekilde kahvaltıdan ziyade öğle ve akşam yemeklerinde tüketmeye alışmışlar. Oscypek (****) isimli füme peyniri, Zakopane başta olmak üzere dağlık bölgelerde üretilip tüm ülkeye dağıtılan, gerçekten çok leziz bir peynir türü. Festival zamanları şehre kurulan tezgahlarda bu peyniri türlü türlü şekil ve boyutlarda satan birileri olur. Dilerseniz önünüzde ısıtıp, yanında reçelle verirler, denk gelirseniz mutlaka deneyin. Bryndza da koyun sütünden yapılan ve Slovakya, Polonya başta olmak üzere tüm Doğu Avrupa’da çok popüler bir peynir türü. Yumuşak, kremsi bir yapısı var.

——————————————————————————————————————————————-

Polonya Çorbaları

Polonyalılar bizim gibi çorba içmeyi pek severler. Ve gerçekten ilginç çeşitleri var. Bunlardan bezelye çorbası grochówka, tuzlanmış salatalıkla ve patatesle yaptıkları zupa ogórkowa ve lahanalı kapuśniak en gelenekselleri. Ama żurek (*****) Polonya mutfağında çorbaların kralı. Restaurantlarda geniş çavdar ekmeği içinde servis edilen bu ilginç çorbayı en basit haliyle çavdar, sosis ve yumurtayı birlikte pişirip üzerine dereotu katarak yapıyorlar. Sonuç çok lezzetli. Her yöreye özgü olarak tarifi de değişiyor ama nerede olursanız olun, żurek çorbasını içmeden gezinizi tamamlamayın.

Flaczki

Bizim işkembe çorbamız varsa onların da flaczki’si var. Dana işkembesini ince ince kıyıp, havuç, maydanoz, defne ile harmanlar ve muskat, karabiber, paprika ile de baharatlandırırlar. 14. yüzyıldan beri Polonya mutfağının en ünlü yiyecekleri arasında imiş flaczki. Deneme şansım olmadı ama listemde. Varşova tipi flaczki’de köfte de katıyorlar çorbaya. Danadan ziyade kümes hayvanlarının işkembesinden yapılan flaczki drobiowe ise düğünlerin vazgeçilmez yemeklerinden biri imiş 🙂

Barszcz z Uszkami

Borş diye bildiğimiz Ukrayna çorbası temelde pancarla yapılır. Polonya’lılar tarafından uyarlanmış tipinde ise içi mantarı ya da kıyma ile kaplı yuvarlak hamurlar katılır. Polonyalılar çok över bu yemeği ancak bir türlü denk getirip de deneyemedim. Denediklerim arasından ekşi kremalı soğuk borş çorbasını özellikle tavsiye ederim. Letonya’da tatmıştım, Polonya’da da menülerde görebilirsiniz (Chlodnik). Özellikle sıcak yaz aylarında serinletici etkisi çok büyük 🙂

——————————————————————————————————————————————-

Polonya Ana Yemekleri

Placki ziemniaczane (*****)

Polonya’da patatesten yapılan gözlemeler çok yaygın. Yarışmaları yapılıyor ve binbir çeşidi var. Bunların arasında favorim, aslında tarifi Macaristan’dan alınmış, üstünde et, sebze ve bol baharat karışımı içeren türü (Placki po wegiersku). Yanında turşusu ve ekşi kremasıyla harika uyum sağlıyor. Ekşi kremanın bizim mutfağımızda yeri olmasa da, özellikle kuzey ülkelerinde bolca kullanılıyor. İlk olarak Estonya’da denk gelmiştim, Polonya’da da yoğurt bulamayınca adeta her yemeğe katar oldum 🙂 Özellikle füme balıkların yanında çok iyi gidiyor.

Bigos (****)

Polonya’nın ulusal yemeklerinden. Noel zamanı her evde yenir. Avcı yahnisi de derler, aslında bizim kapuskamızdan pek farkı yok. Lahana, sauerkraut (lahana turşusu), et çeşitleri, bal, domates, mantar ile kombine ederler ama olmazsa olmazı lahana turşusudur, yemeğe tadını veren de odur. Tavşan ya da geyik eti ile yapmayı da pek severler. Restaurantlarda bigos’un yanında patates püresi ya da çavdar ekmeği olmazsa olmazdır.

Zrazy (****)

İyice tuzlanmış ve karabiberle desteklenmiş ince dilim dana etinin rulo yapılıp içine mantar, sebze, patates ve yumurta katılmasıyla hazırlanır. Salatalık turşusu ve bacon katılırsa lezzeti tavan yapıyor, seçenekler sınırsız. Yine peynirle pişirilen çeşitleri de var. Özellikle Güneybatı’daki Silesya bölgesinde bolca tüketilen zrazy’i, Litvanya, Beyaz Rusya ve Ukrayna da sahiplenmiş. Kime sorsanız onların yemeği olduğunu iddia ederler, bizim Yunanistan’la yaşadığımız çekişmeyi o ülkeler de kendi aralarında yaşıyorlar anlaşılan 🙂

>>Polonya mutfağının diğer tatları için bir sonraki sayfaya göz atın..

You may also like...

7 Responses

  1. Tugba Sari says:

    Hic tahmin etmezdim Leh yemeklerini bu kadar ozleyecegimi…gorunce anladim,tesekkurler

  2. Iskandinav Evim says:

    Harika bir yazı, bütün yemekleri çok özlüyorum!

  3. Tuğçe yılmaz says:

    Bundan yaklaşık 6-7 sene önce ziyaret etmiştim Polonya’yı ve lezzetlerine bayılmıştım. En sevdiğim pierogi ve bir çeşit örgü peynir kızartması olmuştu. Simitleri de çok lezzetliydi. Ancak yazıda bahsettiğin lahana sarmayı tatmamıştım:(
    Krakow ve Varşova’da eski kent meydanlarını çevreleyen kafelere de bayılmıştım.

    • Bekran says:

      Polonya mutfağı şaşırtıcı şekilde zengin ve bizim gibi Akdeniz mutfağına alışmış bünyeleri de tatmin etmeyi başarıyor. Bir sonraki gezilerde diğer lezzetleri de tadarsınız 🙂

  4. malatya oto kiralama says:

    yazınızda polonya yemekerini cok iyi anlatmışsınız.cok güzel yazı olmuş tebrik ederiz.yazılarınızı devamını bekleriz..

Leave a Reply

Your email address will not be published.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.